اُنس امام با قرآن به دوران حیات جسمى محدود نمىشود بلكه بعد از شهادت نیز ادامه دارد: « منهال بن عمرو» گوید، چون سر مطهّر امام علیه السلام را به دمشق آورده بر نى حمل مىكردند، من پیش روى او بودم. شخصى سوره كهف را مىخواند تا رسید به آیه شریفه «أَمْ حَسِبْتَ أَنَّ أَصْحَابَ الْكَهْفِ وَ الرَّقِیمِ كَانُواْ مِنْ آیَتِنَا عَجَبًا؛ آیا پنداشتى كه داستان اصحاب كهف و رقیم از آیات شگفت ماست؟!» به خدا سوگند ناگاه آن سر مطهر به سخن آمد و با زبان فصیح فرمود: « شگفتتر از اصحاب كهف، واقعه شهادت و بردن من بر نى است.»

 امام حسین (ع)، هنگام رحلت رسول خدا (ص)، شش ساله بود. در دوران پدر بزرگوارش، امام علی بن ابی طالب (ع) نیز از موقعیت والایی برخوردار بود، علم، بخشش، بزرگواری، فصاحت، شجاعت، تواضع، دستگیری از بینوایان، عفو و حلم و .... از صفات برجسته این حجت الهی بود.

در دوران امامت پدرش در كنار آن حضرت بود و در سه جنگ « جمل »، « صفین » و « نهروان » شركت داشت. پس از شهادت امام علی (ع) كه امامت به امام حسن بن علی (ع) رسید، امام حسین (ع) نیز همچون سربازی مطیع رهبر و مولای خویش و همراه برادر بود. پس از انعقاد پیمان صلح ( صلح امام حسن (ع) با معاویه حاكم شام ) با برادرش و بقیه اهل بیت (ع) از كوفه به مدینه آمدند و پس از شهادت امام حسن مجتبی (ع) در سال 49 یا 50 هجری ( كه با توطئه معاویه و به دست همسرش جعده، دختر اشعث بن قیس الكندی مسموم و به شهادت رسید. ) بار امامت به دوش سیدالشهدا قرار گرفت.

در آن دوران ده ساله كه معاویه بر حكومت مسلط بود، امام حسین (ع) همواره یكی از معترضین سرسخت نسبت به سیاستهای معاویه و دستگیریها و قتلهای او بود و نامه های متعددی در انتقاد از رویه معاویه در كشتن حجربن عدی و یارانش و عمرو بن حمق خزاعی كه از وفاداران به علی (ع) بودند و اعمال ناپسند دیگر او نوشت.

در عین حال حسین بن علی (ع) یكی از محورهای وحدت شیعه و از چهره های برجسته و شاخصی بود كه مورد توجه قرار داشت و همواره سلطه اموی ( حكومتی كه از سال 41 هجری با معاویه اولین خلیفه اموی شروع می شود و تا سال 132 هجری ادامه می یابد) از نفوذ شخصیت او بیم داشت.

با مرگ معاویه در سال 60 هجری، یزید به والی مدینه نوشت كه از امام حسین (ع) به نفع او بیعت بگیرد، اما سیدالشهداء (ع) كه فساد یزید و بی لیاقتی او را می دانست، از بیعت امتناع كرد و برای نجات اسلام از بلیه سلطه یزید كه به زوال و محو دین می انجامید، راه مبارزه را پیش گرفت.

آن حضرت (ع) از مدینه به مكه هجرت كرد و در پی نامه نگاری های كوفیان و شیعیان عراق با آن حضرت و دعوت برای آمدن به كوفه، آن امام (ع) ابتدا مسلم بن عقیل را فرستاد و نامه هایی برای شیعیان كوفه و بصره نوشت و با دریافت پاسخ كوفیان در بیعتشان با مسلم بن عقیل، در روز هشتم ذی الحجه سال 60 هجری از مكه به سوی عراق حركت كرد.

پیمان شكنی كوفیان و شهادت مسلم بن عقیل (ع)، اوضاع عراق را نامطلوب ساخت و سیدالشهداء (ع) كه همراه خانواده، فرزندان و یاران به سوی كوفه می رفت، پیش از رسیدن به كوفه، در دوم ماه محرم الحرام سال 61 هجری كاروان حضرت امام حسین (ع) وارد سرزمین « كربلا » كه منطقه اى خشك و غیرآباد بود، شد. حر بن یزید براساس دستور عمر بن سعد در این سرزمین، راه را به طور كلى بر امام حسین (ع) بست و آن حضرت را مجبور به توقف نمود.

امام حسین (ع) به ناچار در همان جا توقف كرد و آن جا را خیمه گاه خویش قرار داد. آن حضرت پس از رسیدن به كربلا، پرسید این سرزمین چه نام دارد؟ گفتند: كربلا است. امام حسین (ع) همین كه نام كربلا را شنید، فرمود: « اَللّهُمَ اِنّى اَعُوذُ بِكَ مِنَ الْكَربِ وَ الْبَلاء ». سپس فرمود: « این موضع کرب و بلا و محل محنت و عنا است، فرود آیید که اینجا منزل و محل خیمههای ما است و این زمین، جای ریختن خون ما است و در این مکان قبرهای ما واقع خواهد شد، اینها از جدم محمد مصطفى (صلى الله علیه و آله) به من خبر داده شده است. »

پس در آن جا فرود آمدند و خیمه ها را برپا نمودند و در طرف دیگر، حر بن یزید با یاران و سپاهیان خویش فرود آمد و خیمه هاى دشمنى و قتال با آل رسول ( صلى الله علیه و آله ) را برپا نمود و چون روز دیگر شد عمر بن سعد (ملعون ) با چهار هزار مرد سوار به كربلا رسید و در برابر لشكر آن امام مظلوم (ع) فرود آمدند. ایشان در این سرزمین در محاصره سپاهیان دشمن كه هر روز بر تعدادشان افزوده می شد، قرار گرفت ولی تسلیم نیروهای یزید نشد.

سرور و سالار شهیدان (ع) با سلاح خون به دیدار شمشیر مى رفت كه: « اِنْ كانَ دینُ مُحَمَّدٍ لَمْ یَسْتَقِم اِلاَّ بِقتلى یا سیوف خذینى؛ اگر دین محمد صلی الله علیه و آله جز با كشتن من پایدار نمىماند پس اى شمشیرها مرا دریابید. » و موقع حمله به دشمن ذكر « لاحول ولا قوّة اِلّا باللَّه العلىّ العظیم » مىگفت و سرانجام در روز عاشورا در آن سرزمین، مظلومانه و تشنه كام، همراه اصحابش به شهادت رسید.

اصحاب شهادت طلب و با وفای سیدالشهداء ‌(ع) بویژه حضرت قمر بنی هاشم ابالفضل العباس،باب الحوائج (ع)، نمونه بارز آگاهی، ایمان، شجاعت و فداكاری بودند كه در ركاب سیدالشهداء (ع) به فیض شهادت رسیدند. جمعی از بنی هاشم بودند. جمعی از مدینه با آن حضرت آمده بودند، ‌برخی در مكه در طول راه به وی پیوستند. برخی هم از كوفه توانستند به جمع آن حماسه سازان شهید بپیوندند. كسانی هم در راه نهضت حسینی، پیش از عاشورا شهید شدند،‌كه آنان نیز جزء اصحاب او به شمار می آیند. ( چون مسلم بن عقیل و قیس بن مسهر صیداوی و ... )

از آن پس، كربلا ، كانون الهام و عاشورا سرچشمه قیام و آزادگی شد و كشته شدن وی سبب زنده شدن اسلام و بیدار شدن وجدان های خفته گردید.

به همین دلیل ماه محرم با حادثه عاشورا عجین شده و فرا رسیدن آن دلها را پر از غم می سازد و پیروان و شیفتگان امام حسین (ع) از اول محرم، محافل و مجالسی را سیاهپوش كرده، به یاد آن امام شهید به عزاداری می پردازند.

* ضمناً قیام امام حسین (ع) از روز امتناع از بیعت با یزید تا روز عاشورا  175 روز به طول انجامید : ( 12 روز در مدینه، 4 ماه 10 روز در مكه، 23 روز در بین راه مكه تا كربلا و 8 روز در كربلا از 2 تا 10 محرم )

" انس با قرآن، اخلاص و توجه به رضایت الهی،اخلاق کریمانه ( گذشت، تواضع و فروتنى، سخاوت، احسانگرى )، امر به معروف و نهی از منکر، ایثار، توكّل، جاودانگی، توجه به عبادت و حق تلاوت قرآن، حقگویى، حضور در محضر الهى، ذکر، خوف و خشیت الهى، صبر و تسلیم و رضا، عزتطلبى و ذلّت ستیزى و ... " را می توان از بارزترین نکات و صفات قابل توجه در حرکت و قیام امام حسین (ع) به عنوان انسانی قرآنى برشمرد.